Ngày 03.08.2009 Giờ 15:32 Dụng sơn như dụng son phấn
Kiến trúc & Đời sống - Với sơn, gia chủ và nhà chuyên môn bắt đầu quan tâm hơn đến “sức bền thẩm mỹ” và các hiệu quả về chất liệu và không gian vừa linh hoạt mà lại vừa lâu dài. Khi đó, chọn sơn không còn là chọn màu nữa, mà có thể là những trải nghiệm và thử nghiệm tuy mới mà cũ
 |
| Dùng súng phun cộng với sơn pha thêm nhũ vàng tạo hiệu ứng kim loại xưa cũ cho tường. |
Màu nhà vần xoay
Từ thời kỳ nhà đơn màu đến đa màu, rồi lại trở về đơn màu như một mặc định quen thuộc, có thể thấy màu sơn (vôi) trong những ngôi nhà xứ Việt dù xoay vòng vòng mà cũng thật khó lường. Những dinh thự, nhà tây, nhà phố thời đầu thế kỷ trước luôn có màu vàng quen thuộc, điểm xuyết màu trắng gờ chỉ và màu ngói đỏ. Màu vàng ấy nhìn riết cũng quen mắt như phong cách nhà thuộc địa nhiệt đới đến nay vẫn còn chuộng, rồi kéo dài sang cả thời kỳ nhà nhà chỉ xanh xanh một màu vôi ve “cho nó mát” (chắc vì hồi thập niên 80 hay bị… cúp điện nhiều quá).
Ngoài ra ở miền Nam (chủ yếu Sài Gòn và vùng phụ cận trước 1975 ) lại phổ biến những sắc màu của đá rửa và đá mài mà hiện nay tuy đã thất truyền song vẫn còn nguyên những giá trị về thẩm mỹ cùng nhiều tìm tòi về hệ lam che nắng, tỷ lệ mặt đứng… Bảng màu sắc sử dụng khi ấy cũng khá đơn giản, và thực sự chỉ lép vế khi sơn nước nở rộ từ thập niên 90. Những ngôi nhà giai đoạn này được gọi là nhà Lego bởi rực rỡ nhiều màu sắc từ trong ra ngoài, từ trang nhã đến loè loẹt, rồi cũng dần đi vào quỹ đạo lãng quên, khi xu hướng nhà đơn sắc, nhà trắng – nhà Zen – nhà tối giản trở nên thịnh hành.
Lắm lúc tôi hay nghĩ: các hãng sơn in ra nhiều catalogue màu sắc thế này để làm gì nhỉ, khi mà nhiều ngôi nhà hiện nay chỉ lấy màu trắng làm chủ đạo, điểm xuyết thêm màu gạch thô, gỗ, giấy dán tường? Có vẻ như tôi đang đứng trước vòng loanh quanh của cách dùng màu sắc trong nhà ở tư nhân: vừa theo quy luật chung vừa có gì đó thất thường khó hiểu, trong đó xu hướng xã hội và xu hướng thiết kế quyết định sắc màu được chuộng.
Chọn màu sơn hay chọn cách sơn?
Câu hỏi này tuy trước đây là hai trong một nhưng hiện nay đã tách bạch khá rõ. Một nhóm các chủ nhà chỉ đơn giản hoá việc sơn phết, cơ bản vẫn là chọn sơn nước nhẵn bóng hay mờ có màu gì đấy trên nền tường bả bột mastic nhẵn nhụi, điểm chút sơn gai ở các vị trí nhấn nhá. Nhóm khác có vẻ như đã ngán cách sơn quen thuộc, muốn “chơi đùa với sơn” nhiều hơn. Và nếu ngả theo nhóm này thì nảy ra khá nhiều câu hỏi, ví dụ như sơn trên bề mặt nào, sơn theo kiểu gì và chọn sơn có tính năng gì. Tại sao không thử lăn sơn lên bề mặt gạch trần hay ván gỗ, tường dán giấy cũ cũng có thể lăn sơn lên để đổi màu? Những cách sơn này tạo chất cảm mới và hiệu quả chất liệu cao hơn là sơn nhẵn nhụi hay phun gai quen thuộc. Hoặc cũng chỉ vài màu đơn giản nhưng sáng tạo nên những kỹ thuật, thủ pháp đưa sơn lên tường (hay trần) sao cho mới lạ, khác biệt và đạt các hiệu ứng khác nhau. Có thể dùng rulô, dùng cọ, dùng bàn chải, súng phun hay miếng bọt biển… để “vỗ về xoa nắn, bôi trét miết kéo” miễn sao tạo nên các hiệu ứng màu và nét phù hợp với ý đồ.
 |
| Hiệu quả thời gian loang lổ qua cách chấm bọt biển hoặc dùng miếng vải nhúng sơn lau ngẫu hứng |
Nhiều gia chủ không nắm rõ thực ra sơn trên thị trường có nhiều tính năng hơn là thuần tuý phủ đầy màu sắc. Thế hệ sơn mới sau này có các loại diệt khuẩn, kháng khuẩn thích hợp dùng những nơi ẩm ướt và tiếp xúc môi trường, ô nhiễm nhiều. Sơn cách nhiệt thì giải quyết cho các mặt tường hướng nắng nóng giảm bớt bức xạ và giảm hấp thu nhiệt, trong khi đó sơn cách âm, hút âm lại tăng tính mềm mại cho bề mặt tường bên trong, nhất là các phòng karaoke, phòng làm việc. Các chủng loại sơn trộn cốt liệu (sơn mềm, sơn bông gòn, sơn giả đá, giả gỗ…) nếu khéo dùng rất hiệu quả vì có thể tạo bề mặt như chất liệu mong muốn mà giá thành lại hợp lý, khi không thích có thể sơn lại kiểu khác.
Chọn những thứ có thể thay thế cho sơn
Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng rất nhiều gia chủ đã hỏi tôi như vậy. Có cách gì mà không cần hoặc giảm thiểu dùng sơn nước không, vì bụi mù mịt, mùi lưu lâu cả tháng. Dĩ nhiên tôi trả lời là có (có thể các hãng sơn buồn lòng đấy), ví dụ như những ngôi nhà thuần bằng vật liệu gạch thô, thuần gỗ hay đá mà gần đây đang được chuộng ở một vài gia chủ thích hoài niệm, ở ngoại ô hoặc tại các resort hoang sơ. Còn lại thì… vẫn không có thứ gì thay thế 100% cho sơn vôi được.
Ngôi nhà vẫn cần sơn, dù cho giấy dán tường hay kính nghệ thuật đang được chuộng, dù cho gỗ nhân tạo lên ngôi nơi phòng khách hay gạch mosaic chiếm lĩnh phòng tắm. Ngôi nhà vẫn cần sơn vôi, như người phụ nữ đẹp cần chút hương phấn. Dù nhẹ nhàng hay tô trét đậm đà có lẽ tuỳ người tuỳ cảnh, tuỳ nơi tuỳ lúc. Nhưng, cũng như các vật liệu khác trong thời kỳ ngôi nhà nào, sơn không chỉ là những lớp phủ bề mặt, mà luôn thế nữa, dụng sơn cũng như dụng son phấn, khéo dùng sẽ hay, khéo tay sẽ đẹp vậy.
Bài: KTS Hà Anh Tuấn
Ảnh: Khánh Phương
| 
| 
|
| Bàn chải sắt cào trên sơn cách nhiệt giúp phòng tắm này trông thật hoang sơ và mát dịu | Khéo dùng bột trét giúp cho mảng sơn thành da rắn hay gai gấm |
| 
| 
|
| Sơn trắng lên trên ván lạng (veneer) tạo nên bề mặt mới | Dùng bàn chải sắt kéo trên bột ướt tạo thành hình vỏ sò |
Bài trích trong chuyên đề về sơn, trên Kiến trúc & Đời sống số tháng 8.2009, phát hành từ 4.8.2009. Mời bạn đón đọc.
-----------------------------------------------------------------------
source
http://www.sgtt.com.vn/detail35.aspx?newsid=55032&fld=HTMG/2009/0803/55032
